Lò Hơi Bị Chửa: Nguyên Nhân, Cách Xử Lý và Giải Pháp Phòng Ngừa Toàn Diện

1. Lò Hơi Bị Chửa Là Gì?

Sự cố khi vận hành lò hơi lò hơi bị chửa

Lò hơi bị chửa là một sự cố vận hành nồi hơi nguy hiểm, thường xảy ra ở phần bao hơi (hay còn gọi là ba lông hơi). Đây là khu vực chịu áp lực trực tiếp từ hơi nước trong quá trình vận hành. Khi lớp cáu cặn tích tụ hoặc nhiệt không được tản đều, vỏ nồi bị giãn nở bất thường, tạo ra hiện tượng phồng bao hơi.

Về mặt kỹ thuật, đây là biểu hiện của biến dạng dẻo ở thép chịu áp, thường xảy ra khi nhiệt độ tăng cao nhưng không được giải nhiệt đúng cách. Nếu không xử lý kịp thời, sự cố lò hơi bị chửa có thể dẫn đến rò rỉ, cháy nổ hoặc ngừng toàn bộ hệ thống hơi.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Lò Hơi Bị Chửa

Làm sao nhận biết lò hơi bị chửa trước khi xảy ra sự cố nghiêm trọng? Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp mà các kỹ thuật viên vận hành nồi hơi cần đặc biệt lưu ý để phát hiện sự cố vận hành nồi hơi sớm nhất:\n\n- Phần bao hơi phồng bất thường, thường lồi ra như bụng bầu

• Xuất hiện vết rạn nứt nhỏ quanh vùng phồng

• Áp suất trong nồi hơi dao động, không ổn định như thường lệ

• Nhiệt độ nước hồi tăng cao bất thường, gây ảnh hưởng đến hiệu suất trao đổi nhiệt

• Hơi thoát ra yếu, không đều, hiệu suất giảm rõ rệt

Đây đều là dấu hiệu của biến dạng dẻo thành bao hơi – cảnh báo mất an toàn áp lực trong hệ thống lò hơi. Nếu tiếp tục vận hành trong tình trạng này, nguy cơ cháy nổ hoặc nổ hơi là rất cao.

3. Vì Sao Lò Hơi Bị Chửa? Nguyên Nhân Gốc Rễ

Để phòng tránh triệt để sự cố lò hơi bị chửa, cần hiểu đúng các nguyên nhân kỹ thuật dẫn đến tình trạng này. Theo các chuyên gia kỹ thuật từ DIVI Group, các yếu tố chính bao gồm:

1. Tích tụ cáu cặn trong bao hơi

• Cáu cặn bám dày khiến nhiệt không thể truyền ra ngoài

• Kim loại bị quá nhiệt, làm suy yếu kết cấu vỏ nồi hơi

• Đây là nguyên nhân phổ biến trong các sự cố vận hành nồi hơi kéo dài

2. Không xả đáy định kỳ

• Lượng cặn không được loại bỏ đúng chu kỳ

• Tạo thành lớp cách nhiệt dày, gây tổn thương mặt trong của ba lông hơi

3. Không xử lý nước lò hơi bằng hóa chất

• Nước cấp chứa ion Ca²⁺, Mg²⁺ và tạp chất

• Dễ hình thành cáu cặn canxi–magie, làm hỏng lớp truyền nhiệt

• Là nguyên nhân tiềm ẩn cho nhiều sự cố phồng nồi hơi

4. Vận hành sai kỹ thuật

• Đốt lò quá nhanh sau thời gian ngưng hoạt động

• Không kiểm tra nhiệt độ – áp suất đầu vào, khiến lò hoạt động trong điều kiện quá tải nhiệt

5. Sử dụng nồi hơi cũ không kiểm định

• Đặc biệt nguy hiểm với các loại lò hơi ghi xích nhập khẩu không rõ nguồn gốc

• Thiếu hồ sơ kỹ thuật, không đạt tiêu chuẩn an toàn

4. Cách xử lý khi lò hơi bị chửa

Khi phát hiện lò hơi bị chửa, doanh nghiệp cần lập tức tiến hành các bước xử lý để đảm bảo an toàn và hạn chế tối đa thiệt hại. Dưới đây là quy trình kỹ thuật tiêu chuẩn đã được kiểm chứng trong thực tế xử lý sự cố vận hành nồi hơi tại các nhà máy:

1. Ngừng ngay hoạt động của nồi hơi

Dừng toàn bộ hệ thống để ngăn chặn nguy cơ cháy nổ. Việc tiếp tục vận hành khi bao hơi bị phồng sẽ làm gia tăng áp suất cục bộ, dễ dẫn đến vỡ ba lông hơi hoặc rò rỉ nghiêm trọng.

2. Kiểm tra siêu âm vùng bị phồng

Sử dụng thiết bị đo siêu âm phần bị phồng để xác định độ dày còn lại của vỏ thép tại vị trí biến dạng. Đây là bước quan trọng để đánh giá xem kết cấu thép còn đủ khả năng chịu áp lực hay không.

Kiểm tra siêu âm vùng bị phồng

3. Lựa chọn phương án sửa chữa phù hợp

Dựa vào kết quả kiểm tra thực tế, kỹ thuật viên sẽ đề xuất một trong hai phương án sau:

• Phương án A: Cắt bỏ và thay tấm thép mới
  Áp dụng khi phần phồng có chiều dày suy giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, giải pháp này thường đòi hỏi thời gian thi công dài, ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất.

• Phương án B: Gia cường tạm thời
  Sử dụng thanh thép chịu lực hàn xung quanh khu vực bị phồng để phục hồi khả năng chịu áp. Đây là giải pháp được DIVI Group áp dụng rộng rãi, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà vẫn đảm bảo áp suất làm việc ổn định ở mức 10 bar.

Phương án gia cường đặc biệt hiệu quả trong tình huống nhà máy cần vận hành liên tục và chưa thể thay thế bao hơi trong thời gian ngắn.

5. Làm sao ngăn ngừa lò hơi bị chửa tái diễn?

Để hạn chế tối đa nguy cơ lò hơi bị chửa và đảm bảo vận hành ổn định, doanh nghiệp cần thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng ngừa theo quy trình kỹ thuật đã được kiểm chứng. Việc chủ động phòng ngừa sự cố vận hành nồi hơi không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị mà còn giảm thiểu rủi ro gián đoạn sản xuất.

1. Vệ sinh định kỳ vùng đốt bụng

• Thực hiện tối thiểu 2 tuần/lần, đặc biệt quan trọng với nồi hơi đốt than hoặc nhiên liệu rắn.

• Sử dụng thiết bị chuyên dụng để cạo bỏ cáu cặn bám trên bao hơi, giúp duy trì khả năng truyền nhiệt và ổn định áp suất.

2. Xử lý nước bằng hóa chất đạt chuẩn

Bộ xử lý nước lò hơi

Sử dụng các loại hóa chất chống cáu cặn và ức chế ăn mòn phù hợp với đặc tính nước cấp, đặc biệt là trong hệ thống lò hơi sử dụng nguồn nước cứng hoặc nhiễm khoáng.

Theo dõi liên tục các chỉ số độ cứng, TDS và pH để đảm bảo nước cấp luôn đạt chuẩn kỹ thuật. Việc xử lý nước đúng cách là bước then chốt để ngăn ngừa cáu cặn và sự cố nguy hiểm trong hệ thống hơi.

Đọc thêm bài viết “Tại sao phải xử lý nước lò hơi?” để hiểu rõ nguyên nhân gây cáu cặn và cách chọn hóa chất phù hợp.

3. Thực hiện xả đáy hằng ngày

Xả đáy lò hơi mỗi ngày

Việc xả đáy tại các vị trí thấp nhất trong hệ thống giúp loại bỏ hoàn toàn cặn lơ lửng, bùn và chất kết tủa trước khi chúng kịp tích tụ tại bao hơi. Nếu để tồn đọng lâu ngày, các lớp cặn này sẽ hình thành lớp cách nhiệt tự nhiên, cản trở truyền nhiệt và dẫn đến hiện tượng phồng ba lông hơi – nguyên nhân phổ biến khiến lò hơi bị chửa.

Đọc thêm bài viết “Tại sao phải xả đáy lò hơi mỗi ngày?” để nắm rõ thời điểm, kỹ thuật và tần suất xả đáy phù hợp cho từng loại hệ thống.

4. Gắn cảm biến cảnh báo nhiệt độ – áp suất

• Tích hợp hệ thống cảm biến kết nối SCADA nhằm phát hiện sớm các biến động bất thường về áp suất và nhiệt độ.

• Cảnh báo kịp thời giúp ngăn chặn sự cố vận hành nồi hơi trước khi xảy ra sự cố nghiêm trọng.

5. Đào tạo định kỳ cho kỹ thuật viên vận hành

• Tổ chức khóa đào tạo mỗi 6 tháng để cập nhật kiến thức về nguyên lý hoạt động và xử lý sự cố lò hơi.

• Đảm bảo đội ngũ kỹ thuật có khả năng nhận diện sớm dấu hiệu lò hơi bị chửa và xử lý đúng quy trình an toàn.

Kết luận: Lò hơi bị chửa – Dấu hiệu cảnh báo không thể xem nhẹ

Lò hơi bị chửa không phải là một hiện tượng hiếm gặp, đặc biệt trong các hệ thống lò hơi đốt bụng hoặc sử dụng nhiên liệu rắn. Đây là biểu hiện điển hình của sự cố vận hành nồi hơi kéo dài, thường xuất phát từ việc tích tụ cáu cặn, không xả đáy đúng cách, hoặc vận hành thiếu kiểm soát nhiệt – áp.

Điều đáng lo ngại không nằm ở chỗ bao hơi bị phồng, mà nằm ở nguy cơ mất an toàn áp suất, gián đoạn sản xuất, và thiệt hại tài chính nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

Để phòng ngừa và kiểm soát sự cố lò hơi bị chửa, doanh nghiệp cần duy trì chế độ bảo trì chủ động, kết hợp với hệ thống giám sát kỹ thuật số (như SCADA), cùng các quy trình tiêu chuẩn đã nêu trong bài viết:

• Vệ sinh định kỳ bao hơi và vùng đốt bụng

• Xử lý nước bằng hóa chất đạt chuẩn

• Xả đáy hằng ngày đúng kỹ thuật

• Đào tạo kỹ thuật viên định kỳ

• Phân tích siêu âm khi có dấu hiệu bất thường

Sự chủ động hôm nay sẽ quyết định an toàn sản xuất ngày mai.

DIVI Group – với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực lò hơi công nghiệp – cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp bạn trong việc kiểm tra – khắc phục – phòng ngừa toàn diện các sự cố nồi hơi, bao gồm hiện tượng lò hơi bị chửa.

Bài viết liên quan:

Tụt áp nồi hơi: Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp toàn diện

14 Nguyên Tắc Vận Hành Nồi Hơi Công Nghiệp An Toàn, Hiệu Quả

Cạn Nước Lò Hơi: Nguyên Nhân, Hậu Quả Và Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Video tham khảo thêm:

Các sản phẩm nồi hơi của Tập đoàn DIVI:

Nồi hơi tầng sôi đốt sinh khối

Nồi hơi đốt dầu Diesel

Nồi dầu tải nhiệt tầng sôi đốt biomass